
ΚΟΠΩΣΗ ΣΤΗ ΠΟΛΛΑΠΛΗ ΣΚΛΗΡΥΝΣΗ
Η κόπωση είναι το συχνότερο αναφερόμενο σύμπτωμα των ασθενών με πολλαπλή σκλήρυνση.1 Περίπου 80% των ασθενών αναφέρει ότι παρουσιάζει συμπτώματα κόπωσης, ενώ το 25 % αναφέρει ότι η κόπωση είναι το πιο επιβαρυντικό σύμπτωμά του.2 Η κόπωση μπορεί να παρουσιαστεί σε όλα τα στάδια της νόσου3 και αποτελεί σημαντικό παράγοντα έκπτωσης εργασιακής ικανότητας και ποιότητας ζωής των ασθενών με πολλαπλή σκλήρυνση.4Συχνά αλληλεπικαλύπτεται με διαταραχές διάθεσης.2 Συν-νοσυρότητες5 και διαταραχές ύπνου6 μπορεί να συμβάλλουν στην επιδείνωση της.
Η κόπωση διαχωρίζεται σε σωματική και νοητική κόπωση. Η σωματική κόπωση αναφέρεται στη σταδιακή έκπτωση ικανότητας εκτέλεσης σωματικά απαιτητικών παρατεταμένων εργασιών. Η νοητική κόπωση αναφέρεται στη μείωση της επίδοσης των ασθενών με πολλαπλή σκλήρυνση σε παρατεταμένες νοητικές δοκιμασίες.7 H μέχρι τώρα έρευνα δεν παρουσιάζει ικανό εργαλείο αντικειμενικής ποσοτικής μέτρησής της κόπωσης και η εκτίμηση της βασίζεται σε αυτοσυμπληρούμενες κλίμακες αξιολόγησης της .2
Η διαχείριση της αναφερόμενης από τους ασθενείς κόπωσης , παραμένει μια πρόκληση για την κλινική πράξη. Δεν υπάρχει εγκεκριμένη φαρμακευτική θεραπεία έως τώρα, πάρα ταύτα ορισμένες δραστικές ουσίες έχουν δείξει κάποια θεραπευτικά αποτελέσματα σε ορισμένους ασθενείς. Άσκηση, αντιμετώπιση διαταραχών διάθεσης, ύπνου και συν νοσηρών παθήσεων είναι επίσης παράγοντες που μπορεί να βοηθήσουν στην αντιμετώπιση της κόπωσης και ορισμένους ασθενείς. Η εκπαίδευση του ατόμου με πολλαπλή σκλήρυνση, στη διαχείριση της καθημερινότητας με διαλείμματα ξεκούρασης πριν και μετά από κοπιώδεις δραστηριότητες, καθώς και σε άλλες στρατηγικές αντιμετώπισης μπορούν να συμβάλλουν στην αντιμετώπιση της κόπωσης.
Παραπομπές :
1.Krupp LB, Serafin J et al. Multiple sclerosis-associated fatigue. Expert Rev Neurother 2010 10:1437-1447
2. Veauthier, Christian et al. “The Berlin Treatment Algorithm: Recommendations for Tailored Innovative Therapeutic Strategies for Multiple Sclerosis-Related Fatigue.” The EPMA Journal 7.1 (2016): 25. PMC. Web. 6 Mar. 2018.
3. Berger JR, Pocoski J, Preblick R, Boklage SMult Scler. Fatigue heralding multiple sclerosis.2013 Oct; 19(11):1526-32.
4. Coyne, Karin S. et al. “Understanding Drivers of Employment Changes in a Multiple Sclerosis Population.” International Journal of MS Care 17.5 (2015): 245–252. PMC. Web. 7 Mar. 2018.
5. Penner IK, Paul F. Fatigue as a symptom or comorbidity of neurological diseases
Nat Rev Neurol. 2017 Nov;13(11):662-675.
6. Berard JA, Smith AM, Walker LAS. Predictive Models of Cognitive Fatigue in Multiple Sclerosis. Arch Clin Neuropsychol. 2018 Feb 17. [Epub ahead of print]
7. Sandry, Joshua et al. “Subjective Cognitive Fatigue in Multiple Sclerosis Depends on Task Length.” Frontiers in Neurology 5 (2014): 214. PMC. Web. 7 Mar. 2018.
Επιμέλεια :
Χρήστος Μπακιρτζής
Νευρολόγος
Κέντρο πολλαπλής σκλήρυνσης ΑΧΕΠΑ